Od 12. decembra 2008. Švajcarska je deo Šengenske zone (Spazio Schengen). Za turistički boravak u trajanju do tri meseca, stranim državljanima kojima je potrebna viza, tj. svima osim državljana EU/EFTA (Evropske Unije i Evropskog udruženja slobodne trgovine) se pod određenim uslovima izdaje šengenska viza koja važi za sve zemlje Šengenske zone. Da bi ušli u Švajcarsku strani državljani moraju imati važeći i priznat lični dokument. Takođe je potrebno imati i finansijska sredstva dovoljna za izdržavanje tokom tranzita ili boravka, ili dokaz da se do tih finansijskih sredstava može doći legalno. Federalni biro za migraciju (Ufficio federale della migrazione – UFM), švajcarska diplomatska predstavništva u  inostranstvu i nadležne kantonalne službe, mogu vam dati informacije vezane za opšte uslove za ulazak u zemlju. Strani državljani koji su legalno ušli u Švajcarsku radi turizma ne moraju imati boravišnu dozvolu, pod uslovom da u poslednjih šest meseci nisu boravili u Šengenskoj zoni duže od tri meseca. Strani državljani kojima je potrebna viza moraju poštovati rokove i uslove boravka navedene u vizi. Strani državljanin koji iz opravdanih razloga nije u mogućnosti da napusti Švajcarsku u okviru rokova navedenih u vizi dužan je da to odmah prijavi nadležnim opštinskim i kantonalnim službama. Osobe koje za novčanu naknadu izdaju smeštaj stranim državljanima dužne su da to odmah prijave nadležnim službama.

Dana 21. juna 1999. godine, Evropska Unija (Unione Europea – EU) i Švajcarska potpisale su brojne bilateralne sporazume, među kojima i Sporazum o slobodnom kretanju lica (Accordo sulla libera circolazione delle persone) koji je stupio na snagu 1. juna 2002. Nakon proširenja EU 2004. godine, ovaj sporazum je dopunjen dodatnim protokolom koji je stupio na snagu 2006. godine, a koji reguliše postepeno uvođenje slobodnog kretanja i za državljane Estonije, Letonije, Litvanije, Poljske, Češke, Slovačke, Slovenije, Mađarske, Kipra i Malte. Godine 2009, švajcarski birači prihvatili su produženje Sporazuma o slobodnom kretanju i njegovo proširenje na državljane Bugarske i Rumunije.

Stranci koji nisu državljani neke od zemalja EU/ EFTA moraju obezbediti neophodnu dozvolu/ osiguranje za ulazak u zemlju, ukoliko nameravaju da se u njoj nastane. Najkasnije 14 dana od ulaska u zemlju, i u svakom slučaju pre početka radne aktivnosti, potrebno je prijaviti se Regionalnom birou za strance (Servizio regionale degli stranieri) nadležnoj za podrucje u kojem su se nastanili, a takođe i opštinskim vlastima. Svaka promena adrese, čak i u okviru iste opštine, kao i odlazak u inostranstvo, moraju biti prijavljeni nadležnim službama. Produženje/obnova dozvole za strance mora biti zatražena najkasnije dve sedmice pre datuma isticanja važeće dozvole.

Osnovne vrednosti, prava i obaveze

Švajcarski federalni ustav (Costituzione federale della Confederazione Svizzera) definiše osnovna prava i pravila zajedničkog života i odnosa građana sa državom. On takođe vrši razgraničenje nadležnosti i obaveza između Konfederacije i kantona. Federalni ustav primenjuje se na teritoriji čitave Švajcarske, a svaki kanton, osim toga, ima i svoj ustav.

Kanton Ticino veliku važnost pridaje činjenici da sloboda svih građana i poštovanje prava na suživot budu obostrano poštovani. To znači da svi prihvataju iste osnovne vrednosti, među kojima
se mogu nabrojati: poštovanje i zaštita ljudskog dostojanstva, jednakost svih pred zakonom, jednakost prava muškaraca i žena, ograničenje lične slobode svake pojedine osobe je ograničena slobodom drugih, zakoni i pravila Države moraju se poštovati. Ko živi u Švajcarskoj dužan je takođe da snosi deo javnih troškova, da plaća poreze, potpiše ugovor o zdravstvenom osiguranju, plaća doprinose za socijalno osiguranje. Deca su dužna da pohađaju školu.

Švajcarska od imigranata, baš kao i od svojih državljana, očekuje da budu zainteresovani za društvene odnose i uslove, da se o
njima informišu kroz razgovor sa susedima, učlanjenja u razne asocijacije, učešće u lokalnim manifestacijama, učešće u kulturnim, sportskim i društvenim aktivnostima.

Svi stranci stoga treba da upoznaju, poštuju i usvoje osnovne principe i vrednosti zemlje u kojoj su odlučili da žive. Svi stranci treba da znaju barem jedan od zvaničnih jezika.

Što se tiče Kantona Tićino, svi novopridošli treba da nauče da govore, čitaju i pišu na italijanskom. Švajcarci, s druge strane, treba da pokažu otvorenost i želju da prihvate svoje nove sugrađane.

Boravišne dozvole

Organi nadležni za izdavanje prebivališnih i boravišnih dozvola Izdavanje boravišnih i prebivališnih dozvola stranim državljanima u nadležnosti je kantona. U principu, kantoni samostalno, u skladu sa važećim zakonima, odlučuju da li će ili ne strancu izdati odgovarajuću dozvolu. Kantonalne službe za migraciju odgovorne su za kontrolu rezidenata stranog porekla. Odluke vezane za dobijanje azila u nadležnosti su federalnih službi i regulisane su federalnim Zakonom o azilu (Legge federale sull’asilo – LAsi).

Režim za državljane EU/EFTA

Sporazum o slobodnom prometu roba i kretanju osoba, kao i protokoli s njim u vezi, primenjuju se na građane zemalja EU/EFTA, za koje, za razliku od građana drugih zemalja, važe blaži uslovi dobijanja švajcarske boravišne i/ili radne dozvole. Sa pravom slobodnog kretanja povezane su i norme vezane za priznavanje diploma, pravo na kupovinu nekretnina i usklađivanje sistema socijalnog osiguranja.

Režim za državljane ostalih zemalja

U slučaju državljana ostalih zemalja (koje ne pripadaju EU/EFTA) primenjuju se federalni Zakon o stranim državljanima (Legge federale sugli stranieri) i Pravilnik o dozvoli ulaska u zemlju, boravku i profitabilnim delatnostima (Ordinanza sull’ammissione, il soggiorno e l’attività lucrativa – OASA). Dozvola ulaska u zemlju i boravišna dozvola za te strane državljane su restriktivnije
u poređenju sa onima koje se izdaju strancima- državljanima EU/EFTA. Stranci mogu dobiti dozvolu za vršenje profitabilnih delatnosti ukoliko to nije u suprotnosti sa pravilima vezanim za tržište rada i navedenim zakonima. Medjutim, to nije zagarantovano pravo.

Spajanje sa porodicom za državljane ostalih zemalja

Državljani ostalih zemalja (paesi terzi) koji poseduju prebivališnu dozvolu tipa «C», dozvolu boravka tipa «B» i dozvolu privremenog boravka tipa «L», kao i švajcarski državljani, imaju pravo da zatraže spajanje sa članovima porodice poput bračnog druga i maloletne dece do 18 godina starosti koja nisu venčana. Nadležne službe za migraciju mogu odobriti spajanje ukoliko su zadovoljeni određeni uslovi (na primer: tražilac raspolaže odgovarajućim smeštajem, primanjima itd.).

Švajcarsko državljanstvo

Švajcarsko državljanstvo može biti dobijeno rođenjem deteta u Švajcarskoj, usvajanjem od strane švajcarskih državljana, kao i u posebnom postupku za dobijanje švajcarskog državljanstva. Švajcarsko državljanstvo podrazumeva čitav niz prava i obaveza (npr. pravo glasa i kandidature na izborima, dužnost služenja vojnog roka). Državljanstvo može biti dobijeno kroz proceduru naturalizacije koja može biti redovna ili ubrzana. Preseljenje iz jednog kantona u drugi može imati posledice na proceduru naturalizacije. Za više informacija potrebno je obratiti se opštinskim službama, kantonalnom Odseku za stanovništvo (Sezione della popolazione) ili matičnim uredima (Uffici dello stato civile).

Il clima mite, la vegetazione subtropicale, la configurazione del territorio, i centri urbani, la gastronomia, la cultura, la Storia e la lingua italiana distinguono il Canton Ticino dal resto della Svizzera. Unico Cantone situato interamente a sud delle Alpi, lungo i suoi 100 km troviamo concentrati tutti i tipi di vegetazione europei, dai licheni sulle Alpi alle agavi e alle palme sulle rive dei laghi.

Si compone di due zone geografiche principali separate dal Monte Ceneri: il Sopraceneri ha una conformazione alpina ed è attraversato dal corso superiore del fiumeTicino; il Sottoceneri presenta invece caratteristiche prealpine e comprende al suo interno l’enclave di Campione d’Italia. Terra di cultura italiana ma politicamente svizzera, il Cantone è una regione moderna e dinamica attraversata da importanti assi di transito ferroviari e autostradali europei, e facilmente raggiungibile pure in aereo.

Il Ticino è al centro della cosiddetta Regio Insubrica, confina con l’Italia e con i CantoniVallese, Uri e Grigioni. È denominato ufficialmente Repubblica e Cantone Ticino, la lingua ufficiale è l’italiano e il capoluogo è Bellinzona: assieme a quattro valli italofone grigionesi costituisce la Svizzera italiana, ha una superficie di 2’812 km2, pari al 6,8% dell’intera superficie svizzera, e quasi 340’000 abitanti (2012) prevalentemente di religione cattolica, concentrati sopratutto negli agglomerati urbani di Lugano (138’000 ab.), terza piazza finanziaria svizzera, Locarno/Ascona (55’000 ab.), Bellinzona (50’000 ab.) e Chiasso/Mendrisio (50’000 ab.). Oltre il 26% della popolazione residente in Ticino è straniera.

Cenni di Storia

Nell’antichità le terre ticinesi erano abitate dai Leponti, popolazioni celtiche.Vennero poi annesse all’Impero romano ed inserite nella Rezia. Durante il Medioevo seguirono le vicende della vicina Lombardia, con le invasioni degli Ostrogoti, dei Longobardi e dei Franchi. Divennero poi il teatro delle guerre fra i Comuni di Como e Milano e furono definitivamente conquistate alla metà del XIV secolo dai Duchi di Milano, i Visconti, seguiti dagli Sforza. Nel 1182 le vallate di Blenio e Leventina firmarono il Patto di Torre giurandosi reciproca assistenza e anticipando il Patto del Grütli del 1291, mitico atto fondatore della Svizzera. In seguito la regione fu a poco a poco occupata dai Cantoni svizzeri che miravano al controllo dei passi alpini, in par ticolare del San Gottardo.

Nel 1512 il territorio dell’attuale Canton Ticino fu suddiviso in otto baliaggi comuni amministrati dai Cantoni confederati, che nel 1798 furono annessi alla Repubblica elvetica, smantellata poi nel 1803 da Napoleone Bonaparte che la trasformò in una Confederazione di 19 cantoni.

Nel 1798 elementi della Repubblica cisalpina sbarcarono di sorpresa a Lugano ma incontraro- no la resistenza deiVolontari del Borgo,un corpo di guardia costituito fra la popolazione locale. Seguì una convulsa giornata di scontri al termine della quale i Cisalpini, malgrado un iniziale successo, furono respinti. Gli elementi più aper ti della borghesia luganese approfittarono degli eventi per realizzare la sospirata indipendenza del borgo al motto di «liberi e svizzeri». Con l’Atto di Mediazione del 19 febbraio 1803 l’imperatore elevò a rango di Cantoni sovrani anche territori che erano stati sudditi come il Ticino. Dal 1878 Bellinzona è capitale unica e permanente. Durante tutto l’Ottocento il Cantone soffrì di una grave arretratezza economica che si espresse in una forte emigrazione verso i Paesi europei e Oltreoceano. Solo con l’affermarsi del turismo, l’apertura della ferrovia del San Gottardo e una prima industrializzazione ad inizio ‘900 la situazione cominciò a mutare. Nella seconda metà del XX secolo il Cantone si affermò poi come importante piazza finanziaria e di servizi. La fondazione nel 1996 dell’Università della Svizzera italiana rappresentò il coronamento di tale crescita economica e culturale. L’economia ticinese è oggi composta soprattutto da piccole e medie imprese. La maggior parte della popolazione attiva è occupata nel settore terziario (banche, assicurazioni, commercio, turismo, amministrazione), un terzo nell’industria e solo il 2% nell’agricoltura.

UDC ⁄ SVP Demokratska narodna stranka

---

Predsednik:  Toni Brunner, poslanik narodnog veća
90 000 članova ¦ osnovana 1917 ¦ www.svp.ch

---

Narodna stranka se zalaže za dosledno nezavisnu, neutralnu Švajcarsku i protiv pristupanja EU. Da bi se osigurala ispravnost ekonomije i sigurnosti radnih mesta od suštinskog značaja za državu je vitalnost, da je odlikuju ispravne finansije, porezi i da sadrži visoku pravnu sigurnost: finansijska i dužnička kriza koja je pogodila Evropu je dokaz. U februaru 2014. godine Narod i Kantoni prihvatili su Ustavni amandman koji za cilj ima da se omogući da naša zemlja ponovo upravlja samostalno sa imigracijama. Sada moramo da ga sprovedemo u skladu sa našim radnicima i našim društvenim sistemom koji nisu preterano naglašeni. Pored toga, kriminal i zloupotreba azila sada su uobičajena pojava.

Narodna stranka je posvećena poboljšanju bezbednosti, pozivajući na proterivanje stranih kriminalaca i pooštravanje Krivičnog zakonika.

Sa ovom jasnom politikom, osnovanom na građanskim vrednostima, UDC namerava da obezbedi prosperitet za našu zemlju, radna mesta i sigurnu budućnost u potpunoj slobodi.
Ueli Maurer predstavlja UDC u Saveznom veću. Ali stranka nije uključena u Vladine odgovornosti s obzirom na svoju jačinu. Ona se nada da će na izborima 2015. godine uspeti da ispravi tu nervanotežu.

SP ⁄ PS Socijaldemokratska partija Švajcarske

---

Predsednik:  Christian Levrat, poslanik veća kantona
30 000 članova ¦ osnovana 1888 ¦ www.pssvizzero.ch

---

«Za sve, a ne za nekoliko» je naš slogan. PS teži društvu zasnovanom na koheziji, a ne na konfrontaciji, koja se takođe brine za najslabije i gde svako može slobodno da se razvija. Stoga se obavezala u korist progresivne, solidarne i otvorene Švajcarske. Švajcarska ima solidnu društvenu mrežu i dobru javnu infrastukturu u kojoj je PS značajno doprineo. Bez PS ne bi bilo ni AVS, porodiljskog osiguranja, kao ni pravo glasa za žene. PS se ustvari još uvek bori za više demokratije i samoopredeljenja, ne samo u politici već i u svim sferama društva. Bez učešća, čak i u ekonomskoj sferi, ne može postojati istinska demokratija. PS će nastaviti da radi na poboljšanju svakodnevnog života stanovnika ove zemlje, zahtevajući pristupačne rente stanova, bezbednim prihodima od penzije, dobrim uslovima rada, zaštiti zivotne sredine i efikasnijeg pravosuđa, i sve to sa optimizmom i otvorenim duhom. Naša politika se ne manipuliše posebnim interesima privilegovanih. Verujemo da , kako bismo bili jaki, moramo preuzeti odgovornost zajedno: u porodici, na poslu i u politici. PS daje glas politike koja je za sve, a ne za nekolicinu.

PLR PLR. Liberali

---

Predsednik:  Philipp Müller, poslanik saveznog veća
120 000 članova ¦ osnovana 1894; ujedinjenje 2009 ¦ www.plr.ch

---

Liberali se bore za «slobodu, koheziju, i inovacije»i za društvo koje prožima samoopredeljenje i preuzimanje individualne odgovornosti. Ona će raditi za Švajcarsku gde kultura, jezici i regioni dolaze zajedno da dobrovoljno formiraju zajednicu. Ona takođe promiviše inovacije u toku, podržana od strane Federacije i bez ograničenja. Didijer Burkhalter i Johan Šnajder Aman predstavljaju liberalnu snagu u Saveznom veću.
Tražimo:

•  Sigurnost radnih mesta. PLR želi da svi ljudi koji žive u Švajcarskoj imaju koristi od buduće perspektive. To znači, pre svega, da imaju posao. Poslovi se nisu stvorili politikom, već brojna mala, srednja i velika preduzeća. Mi se obavezujemoo u korist finansijskog i industrijskog centra Švajcarske. Tražimo bolje škole, niže poreze i liberalnom pristupu pri donošenju zakona o radu. Podržavamo bilateralni pristup kroz rigoroznu, ali fer migracionu politiku, bolju infrastrukturu i promociju žena i starijih osoba u radnom veku.

• Socijalno osiguranje zdravlja. AI i osiguranje za slučaj nezaposlenosti su nagomilali ogromne dugove u milijardama franaka. U roku od nekoliko godina takođe i AVS rizikuje istu sudbinu. Moramo sprečiti da se to desi! Potrebne su reforme svih osiguranja i socijalnih i penzionih fondova kako bi se osigurali prihodi u budućnosti.

• Manje birokratije. Mnogo obaveza i zabrana svakodnevno ograničavanju našu slobodu i svake godine koštaju milijarde franaka naša mala i srednja preduzeća. Individualna inicijativa i preduzetništva su otežana. Mi Liberali želimo više ekspeditivno jednostavna pravila i procedure.

 

PPD Demokratska stranka

---

Predsednik:  Christophe Darbellay, poslanik saveznog veća
100 000 članova ¦ osnovana 1912 ¦ www.ppd.ch

---

Pažnja Demokratske stranke, stranke privrede sa socijalliberalnom orijentacijom je fokusirana na porodicu i srednju klasu. U potrazi za ravnotežom između pojedinca i zajednice kao i između lične odgovornosti i solidarnosti, stranka vidi koegzistenciju u svetlu ljudskih propisa. PPD, koja se bori za bezbednost i sigurnost naše zemlje, zastupljena je u Saveznom Savetu od strane Doris Leuthard, šef Saveznog ministarstva za zaštitu životne sredine, saobraćaja, energetike i komunikacija. Naši prioriteti:

• Porodica: čini osnovu naše zajednice i stoga zahteva optimalne okvire, koji uključuju različite aspekte saglasnosti između posla i porodice, budžetsko oporezivanje koje sadrži visoku kupovnu moć.

• Ekonomija: Mi stvaramo i garantujemo siguran posao i blagostanje zahvaljujući inovacijama. Da bi promovisali finansijsko tržište Švajcarske i naših malih i srednjih preduzeća, PPD se obavezuje u korist fiskalnog okruženja, dopunjen od strane infrastrukture i obrazovnih ponuda prve klase.

• Socijalna zaštita: PPD smatra da održivo finansiranje i bezbednost društvene mreže predstavlja najveći izazov u narednim godinama. U tom cilju, predlažemo usmerene reforme, bez dodataka ili smanjenja nerealnog rezultata.

• Politika životne sredine: Integritet stvaranja i stoga politička klima i razvoj životne sredine oduvek je pripadala centralnim pitanjima PPD-a koja se fokusira na kombinaciji ekologije i ekonomije.

Lega Savez građana Tićina

Koordinator: Attilio Bignasca,
1500 članova ¦ osnovana 1991 ¦ www.lega-dei-ticinesi.ch

Posao i sigurnost: pogranični regioni, naročito Tićino, teško trpe negativne efekte slobodnog kretanja ljudi. Stanovništvo je izloženo uvoznom kriminalu i sve više i više privatnih skrupula. Švajcarska mora da preuzme kontrolu nad imigracijom. Broj radnika u pograničnoj zoni treba da bude ograničen.

Nezavisnost: globalizacija ekonomije i politike slabi Švajcarsku, koja međutim moze da se drži u Evropi ako održi svoju nezavisnost i slobodu.

Pokretljivost: poslovi remonta Gotard tunela i izgradnja druge cevi, planirani za naredne godine treba da budu od suštinskog značaja, bez povećanja kapaciteta.

I Verdi Švajcarska zelena partija

Kopredsednici: Adèle Thorens Goumaz i Regula Rytz, poslanici narodnog veća
7500 članova ¦ osnovana 1983 ¦ www.gruene.ch

Zeleni su peta najveća stranaka zastupljena u Narodnoj Skupštini, a prisutni su u 25 kantona. U devet kantona i u mnogim zajednicama u gradu su u izvršnoj vlasti. Zeleni rade na promovisanju odgovornog upravljanja prirodnim resursima u cilju poboljšanja kvaliteta života i Švajcarskoj koja je otvorena prema svetu. Oni predlažu dugoročna rešenja koji se odnose na načela kvaiteta i raznovrsnosti. Trenutno im je prioritet prelazak na zdravu ekonomiju, koja omogućava da se sačuvaju prirodni resursi i energija, i energetsku prekretnicu koja bi omogućila brzu evakuaciju nuklearne energije i da zaustavi našu zavisnost od goriva.

Predsednik: Walter Wyrsch,
250 članova ¦ osnovana 1956 ¦ www.csp-ow.ch