Nakon dugogodišnjih problema sa ispravnim prikazivanjem prezimena, tačnije akcenata na pojedinim slovima u švajcarskim dokumentima, konačno je došlo do promene. Od 11. novembra 2024. godine, novi IT sistem federacije, Infostar NG, omogućava ispravan unos posebnih znakova iz istočnoevropskih jezika. Ovo je rezultat višegodišnjeg pritiska i zahteva građana i političara za promenu zastarelog sistema.
Problemi sa starim sistemom
Dosadašnji IT sistem švajcarske savezne administracije nije mogao da obradi posebne znakove iz istočnoevropskih jezika. Zbog toga su imena preko 100.000 Istočnoevropljana bila „zapadnjizovana“ prilikom dobijanja državljanstva između 1990. i 2014. godine. Na primer, prezime Zdravković se u švajcarskom pasošu prikazivalo kao Zdravkovic, bez crtice iznad poslednjeg slova „c“. Ovaj problem nije pogađao samo ljude iz bivše Jugoslavije, već i one sa imenima iz Češke, Poljske, Rumunije, Mađarske, Letonije, Litvanije i Turske.
Savezna matična knjiga zasnivala se na IT sistemu Infostar i standardnom setu znakova prema ISO sertifikovanoj normi ISO 8859-15, koja obuhvata zapadnoevropski alfabet. Dok su zapadnoevropski posebni znakovi poput španskog ñ, danskog ø i švedskog å bili pravilno prikazani, istočnoevropski znakovi su ostajali nepriznati.
Nova nada za građane
Mnogobrojni građani Švajcarske koji vode poreklo iz bivše Jugoslavije i koji su se godinama borili sa nepravilnim prikazom svog imena u švajcarskom pasošu ili drugim dokumentima, imaće priliku da svoje ime ili prezime „promene“ i upišu ga pravilno. Iako će za novu ispravku biti potrebna naknada od 75 franaka, većina njih je spremno da plati ovu cenu za pravilno prikazivanje svog imena.
Priznanje problema
U pismu jednom od pogođenih građana, Federalno ministarstvo pravde priznalo je da problem neujednačene prakse poznat već duže vreme. Promena nije mogla biti brzo sprovedena zbog potrebe za prilagođavanjem ne samo saveznog matičnog registra, već i svih baza podataka o ličnim podacima na svim nivoima uprave u Švajcarskoj – na saveznom nivou, u kantonima i opštinama.
Dalji koraci
Iako su novi propisi na snazi od novembra, građani će moći da podnesu zahteve za promenu imena tek od početka naredne godine, kako bi se matične kancelarije zaštitile od preopterećenja. Federalno ministarstvo pravde je izrazio zahvalnost građanima koji su svojim pismima i inicijativama pomogli da se potreba za ovim merama jasno predoči.
Ovo je korak napred ka većoj inkluziji i priznavanju kulturne i jezičke raznolikosti švajcarskog društva. Međutim, mnogi se i dalje suočavaju sa izazovima i diskriminacijom zbog svojih imena, što ostaje širi problem koji zahteva kontinuiranu pažnju i rešenja.
