Integracija stranaca i prevencija diskriminacije
Prisustvo velikog broja stranaca u Tićinu (preko 26% stanovništva) je činjenično stanje stvari, bez obzira na zastupljenost etničkih grupa, njihovu brojnost ili uočljivost njihovog prisustva. Integracija je stoga zadatak sa kojim treba da se uhvate u koštac i Švajcarci i novodoseljeni stranci, a ona iziskuje, s jedne strane otvorenost starosedelaca da prihvate novopridošle i s druge strane želju i spremnost stranaca da se uključe u novo društvo. Suživot, razumevanje, tolerancija, međusobno poštovanje različitih kultura su preduslovi bez kojih je nemoguće ostvariti društveni, kulturni i ekonomski napredak, i svi su oni zasnovani na fundamentalnim vrednostima Federalnog ustava.
Najbrojnija zajednica stranaca koji žive u Tićunu je italijanska zajednica, koja čini oko 16% populacije, zatim slede balkanske zajednice (oko 3%) i portugalska zajednica (oko 2,5%). Najveći procenat stranaca koji borave u Tićinu dolazi iz evropskih zemalja, a samo je 2% iz Afrike, Azije i Amerika. Međutim, dešava se da prisutnost u vestima i predstavljenost u medijima krivi percepciju o brojnosti pojedinih etničkih grupa.
U Tićinu, posebno u Lokarnu (Locarno) i oko jezera Lugano, prisutna je značajna grupa germanofonskog stanovništva, većinom Švajcaraca i Nemaca. Reč je uglavnom o starijim, dobrostojećim osobama koje te zone biraju zbog mira, odgovarajuće klime i prijatnih pejzaža, ali i lokalnog jezika i kulture. Osim toga, u Tićino svakodnevno pristižu desetine hiljada Italijana iz pogranične zone zaposlenih u Švajcarskoj. U Kjasu (Chiasso) se nalazi jedan od četiri Centra za registraciju tražilaca azila (Centri di registrazione per richiedenti l’asilo), koji su deo Federalnog biroa za migraciju (Ufficio federale della migrazione).
U švajcarskoj kao i u ostatku Evrope, primetno je starenje populacije, zbog čega dolazi do nedostatka radne snage. Bez rada koji obavljaju stranci i u Tićinu kompletni privredni sektori mogli da rizikuju razvoj. Mnoge službe i kompanije ne bi mogle funkcionisati bez njihovog vrednog doprinosa. Stranci su u Tićinu prisutni već vekovima. 1880. godine su činili 16% populacije, a 1914. godine 28%. Tokom ekonomske krize i Drugog svetskog rata njihov se broj smanjio, da bi ponovo došlo do rasta koji je trajao do 1970. godine. Preduzeća iz Tićina već decenijama imaju potrebu za radnom snagom koja ne bi mogla biti zadovoljena normalnim demografskim razvojem lokalne populacije.
Zakonom o stranim državljanima (Legge sugli stranieri), koji je stupio na snagu 2008. godine, i Pravilnikom o integraciji stranaca (Ordinanza sull’integrazione degli stranieri), švajcarski politički ciljevi vezani za integraciju stranaca po prvi put su našli i svoju zakonsku formulaciju. Promovisanje integracije stranaca i prevencija diskriminacije u Tićinu su regulisani članom 2, stav d) Zakona o primeni federalnih propisa o stranim državljanima iz 1998 (Legge di applicazione alla legislazione federale in materia di persone straniere). Kanton Tićino je takođe nominovao Kantonalnog poverenika za integraciju stranaca (Delegato cantonale all’integrazione degli stranieri) i oformio Kantonalnu komisiju za integraciju stranaca (Commissione cantonale per l’integrazione degli stranieri). Postoje i mnogobrojne zajednice i udruženja stranaca koje sarađuju sa Službom kantonalnog poverenika, a sve u cilju promovisanja integracije svojih sunarodnika u novo društvo i podsticanja njihovog učešća u lokalnim aktivnostima. Kaznene mere usmerene protiv diskriminacije regulisane su članom 261bis švajcarskog Krivičnog zakonika (Codice penale svizzero), koji predstavlja važan instrument u borbi protiv rasizma.
Federalizam, opštinska autonomija i direktna demokratija karakterišu političku strukturu Švajcarske. Zbog toga ne postoji samo jedan odgovor na izazove koje proces integracije postavlja, budući da se njome bave i federalne i lokalne institucije, npr. one na kantonalnom nivou, poput škola ili tržišta rada. Tradicionalna lokalna autonomija je stoga jedan od glavnih razloga što se proces integracije odvija prvenstveno kroz lokalne zajednice.
Švajcarska je mala i gusto naseljena zemlja, sa odlično razvijenom infrastrukturom i visokim životnim standardom, karakterističnim za većinu populacije. To je zemlja u koju, zahvaljujući globalnim migratornim tokovima, dolaze osobe
iz različitih kultura i sa različitim pristupima
životu. Različiti jezici, kulture, običaji i religije susreću se na ovom prostoru, doprinoseći tako kompleksnosti izazova zajedničkog života. Kada postoji dosta imigranata od kojih je samo mali deo zaposlen jer većina nije uspela da se integriše u tržište rada, onda nastaju problemi. To znači da integracija stranaca osim društvene treba da bude i ekonomska i kulturna. Da bi do nje došlo, i stranci moraju biti otvoreni i spremni da se integrišu. Isto tako i švajcarski domaćini moraju pokazati želju
da prihvate došljake. Integracija zahteva učešće svih društvenih komponenti: Konfederacije, kantona, opština, društvenih partnera, nevladinih organizacija i zajednica stranaca. Integracija treba da omogući strancima da se osete sastavnim delom društva u koje su došli. Integracija znači prihvatanje, kao svoje, kulture zemlje u koju smo se doselili, sačuvavši karakteristike vlastitog porekla, i uloživši pri tome vlastiti trud, vlastito učešće i vlastite vrednosti. Prema tome, integracija znači činiti sastavni deo jedne celine na istom nivou sa starosedeocima.
